Υπάρχει μερική σύγχυση μεταξύ του συστήματος  HACCP ( Ανάλυση επικινδυνότητας των κρίσιμων σημείων ελέγχου ) και του πιο πρόσφατου σχεδίου ασφάλειας των τροφίμων  HARPC ( ανάλυση επικινδυνότητας και προληπτικοί έλεγχοι προερχόμενοι από ανάλυση κινδύνου. Τόσο το  HACCP όσο και το  HARPC  έχουν συζητηθεί αμοιβαία ,μολονότι λανθασμένα, σε κύκλους επεξεργασίας τροφίμων. Η αλήθεια είναι ότι αν ζητούσατε από τους περισσότερους επαγγελματίες στον τομέα  επεξεργασίας των τροφίμων ,να σας εξηγήσουν τις μεταξύ τους διαφορές, η απάντηση δεν θα ήταν τόσο εύκολη.

Το HACCP είναι ένα παγκόσμιο πρότυπο που αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 50 και στις αρχές της δεκαετίας του 60 από μια ομάδα μηχανικών και επιστημόνων  τριών διαφορετικών διακεκριμένων οργανισμών. Η Pillsbury, τα Army’s Natick Research Labs, και η NASA,  ένωσαν τις δυνάμεις τους  για την ανάπτυξη και υιοθέτηση ενός παγκόσμιου προτύπου για την ασφάλεια των τροφίμων  εναρμονισμένου με ,αλλά και ως τμήμα του Codex Alimentarius. Ο Codex commission  ιδρύθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας  (FAO) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) το 1963. Το  HACCP αρχικά αναπτύχθηκε ως μια μέθοδος για  την ενσωμάτωση της ποιότητας και της ασφάλειας του τροφίμου, ειδικά για το επανδρωμένο διαστημικό πρόγραμμα αν και έχει εξελιχθεί σημαντικά από εκείνο το χρονικό σημείο. Η εξέλιξη του συστήματος  HACCP ήταν συνεχής, καταλήγοντας σε ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό , περιεκτικό σύστημα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων (FSMS). Η Pilsbury παρουσίασε δημοσίως την έννοια του συστήματος  HACCP   στο Διεθνές Συνέδριο Προστασίας των Τροφίμων το 1971, αμοιβαία υποστηριζόμενη από τον Οργανισμό  Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και την American Public Health Association (APHA). Το 1974 ο FDA ενσωμάτωσε τις έννοιές του στους κανονισμούς για τα χαμηλής οξύτητας και οξυνισμένα τρόφιμα. Έως τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η  McDonald’s άρχισε να απαιτεί από όλους τους προμηθευτές της να συμμορφώνονται με το σύστημα HACCP , προκειμένου να διασφαλίζουν την ασφάλεια των τροφίμων  που σερβίρονταν στα εστιατόριά της. Ωθούμενες περισσότερο από την αγορά και όχι από την νομοθεσία ή τον κανονισμό,  άλλες μεγάλες εταιρίες ακολούθησαν και το σύστημα HACCP μετατράπηκε στο πρότυπο για την μέτρηση της ποιότητας του τροφίμου.

Το 1989 η National Advisory Committee on Microbiological Criteria for Foods (NACMCF), εξέδωσε το πρώτο επίσημο εγχειρίδιο για το HACCP, προτυποποιώντας και εισάγοντας τις 7 αρχές  του συστήματος HACCP :  (1) ανάλυση κινδύνων, (2) Αναγνώριση των Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου, (3) Εγκατάσταση των Κρίσιμων Ορίων , (4) Διαδικασία παρακολούθησης των Κ.Σ.Ε. (5)διορθωτικές ενέργειες  (6) Αρχεία παρακολούθησης, και (7) Εγκατάσταση παρακολούθησης. Τα υπόλοιπα όπως λέγεται είναι ιστορία.

Εξελισόμενο , το σύστημα HARPC, δεν είναι ένα παγκόσμιο πρότυπο, αλλά ένα αμερικανικό αναβαθμισμένο πρότυπο, ενσωματωμένο μέσα στο Food Safety Modernization Act (FSMA) της 4ης Ιουλίου 2012. Ενώ το σύστημα HACCP έχει εφαρμογή γενικά για τα χαμηλής οξύτητας κονσερβοποιημένα τρόφιμα, χυμούς και μεταποιητές θαλασσινών,  το σύστημα HARPC έχει εφαρμογή σχεδόν σε όλες τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας τροφίμων. Οι μόνες εγκαταστάσεις επεξεργασίας τροφίμων που δεν είναι υποχρεωμένες να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του συστήματος  HARPC είναι αυτές που υπόκεινται στα Πρότυπα  της ασφάλειας  παραγωγής, αυτές που διέπονται ήδη από το σύστημα HACCP, και εκείνες οι εγκαταστάσεις που πληρούν τους κανονισμούς όπως δίνονται από τις Ορθές Βιομηχανικές Πρακτικές (GMP) για τα διατροφικά συμπληρώματα. Μικρές και πολύ μικρές οντότητες επιχειρήσεων όπως ορίζονται από τον FDA επίσης εξαιρούνται.

To  σύστημα HARPC επιτάσσει  ότι οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να:

• Διεξάγουν μια λεπτομερή ανάλυση κινδύνων για όλες τις διαδικασίες επεξεργασίας τροφίμων.
• Αναπτύσσουν και υλοποιούν ελέγχους πρόληψης , και κατόπιν καταγράφουν την αποτελεσματικότητα των ελέγχων.
• Παρέχουν γραπτώς ένα λεπτομερές πλάνο, που περιγράφει το πώς οι κίνδυνοι θα τεθούν υπό έλεγχο, οι προληπτικοί έλεγχοι θα τεθούν σε εφαρμογή και ένα πρόγραμμα και μεθοδολογία για την παρακολούθηση –καταγραφή της αποδοτικότητας των ελέγχων.
• Τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα των ελέγχων, επίσης να διατηρούν γραπτά αρχεία των διαδικασιών τεκμηρίωσης
• Επαναναλύουν το πλάνο HARPC τουλάχιστον κάθε τρία χρόνια, και πιο συχνά εφόσον νέες γραμμές παραγωγής έχουν προστεθεί, εξοπλισμός έχει αλλάξει ή αναβαθμιστεί, και/ή όποτε άλλες αλλαγές απαιτούν μια νέα ανάλυση.

Τέλος, σε αντίθεση με το σύστημα HACCP, το σύστημα HARPC περιλαμβάνει σχεδιασμό των δυνητικών τρομοκρατικών ενεργειών και / ή σκόπιμη νωθεία και απάτη τροφίμων. Το πλάνο ασφάλειας του τροφίμου στο σύστημα HARPC μιας εγκατάστασης, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει διαδικασίες επιπλέον ασφάλειας, όπως την πρόσβαση και έλεγχο των επισκεπτών. Για να το θέσουμε πιο απλά  εάν έχετε ένα αποτελεσματικό σύστημα HARPC σε ισχύ, είστε επίσης σε συμμόρφωση με τις επιταγές του συστήματος HACCP . Εάν ωστόσο άμεσα λειτουργείτε κάτω από τις κατευθ΄θνσεις και οδηγίες του ΗACCP, είναι στην δική σας αρμοδιότητα να προσδιορίσετε εάν θα πρέπει να συμμορφώνεστε  με τις επιταγές του  HARPC κάτω από τον  FSMA.

Ο FSMA (Food Safety Modernization Act) προτείνει ότι οι κανόνες προληπτικών ελέγχων για την ανθρώπινη διατροφή απαιτούν ένα γραπτό σχέδιο για την Ασφάλεια των Τροφίμων (FSP) και θα πρέπει να αναπτυχθούν με τη χρήση της προσέγγισης του προληπτικού ελέγχου βάσει ανάλυσης κινδύνου (HARPC). Μια προληπτική προσέγγιση για την ασφάλεια των τροφίμων δεν είναι κάτι νέο. Αλλά η προσέγγιση μέσω του HARPC είναι μια νέα στροφή στον τρόπο σκέψης. Αυτό το άρθρο θα εξηγήσει αυτό το νέο τρόπο σκέψης, θα καθορίσει, τι είναι η προσέγγιση HARPC, θα εξηγήσει πώς το HARPC διαφέρει από το σύστημα HACCP, και πώς χρησιμοποιώντας αυτό το σκεπτικό θα σας βοηθήσει να φτάσετε στην ανάπτυξη ενός σχεδίου για την Ασφάλεια των Τροφίμων.
Το HACCP είναι ένα διεθνές πρότυπο αποτελούμενο από  επτά αρχές που χρησιμοποιήθηκαν για να αναπτύξουν ένα σχέδιο για κάθε προϊόν ή τύπο προϊόντος σε λειτουργία. Το FSP χρησιμοποιώντας την προσέγγιση HARPC είναι ένα νέο πλαίσιο προληπτικού ελέγχου σχεδιασμένο ώστε να προσδιορίσει συγκεκριμένους κινδύνους πέραν των τυπικών κρίσιμων σημείων ελέγχου (CCP) του HACCP για την επεξεργασία και να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύνου πριν συμβεί ένα ζήτημα ασφάλειας του τροφίμου. Οι λεπτομέρειες παρακάτω υπογραμμίζουν τις διαφορές στην προσέγγιση, στο πλαίσιο της οικοδόμησης ενός σχεδίου ασφάλειας του τροφίμου (FSP).
Βήμα 1 – Πιστοποιημένος χρήστης
Η ανάπτυξη μιας FSP με την προσέγγιση του HARPC είναι μια ολιστική μέθοδος για ένα σύστημα ασφάλειας των τροφίμων. Το πρώτο βήμα είναι να προσδιοριστεί ο Πιστοποιημένος χρήστης (ες). Αυτό το άτομο πρέπει να έχει εκπαίδευση και εμπειρία σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων για την ανάπτυξη του FSP. Το HACCP απαιτεί τουλάχιστον ένα άτομο να είναι πιστοποιημένο στο HACCP, αλλά η ανάπτυξη του σχεδίου HACCP γίνεται από την ομάδα HACCP.
Βήμα 2 – Προσδιορίστε το τρόφιμο
Το δεύτερο βήμα σε ένα σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου, είναι να προσδιορίσει το τρόφιμο, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής του  προϊόντος, της προτεινόμενης χρήσης του προϊόντος, λογικές και προβλεπόμενες χρήσεις, των συστατικών, των μεθόδων επεξεργασίας, την επισήμανση, τη συσκευασία, την αποθήκευση και τη διανομή, τη διάρκεια ζωής, κλπ … Ομοίως, το σύστημα  HACCP απαιτεί μια προκαταρκτική ενέργεια περιγραφής του προϊόντος. Ο σκοπός αυτού είναι να βοηθήσει στο να αποκτηθεί εικόνα για τους κινδύνους για τον καταναλωτή. Για παράδειγμα, ας χρησιμοποιήσουμε ένα σάντουιτς σαλάτας κοτόπουλου:
•τα συστατικά είναι όλα έτοιμα για κατανάλωση (RTE)
• η διαδικασία παραγωγής είναι η συγκέντρωση των υλικών-στήσιμο
• απαιτείται ψύξη
• αυτό πωλείται στο ευρύ κοινό και σε υπηρεσίες εστίασης, χώροι όπως καφετέριες, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων
• η αποθήκευση και διανομή γίνεται με ελεγχόμενη θερμοκρασία.
• η διάρκεια ζωής είναι μία εβδομάδα
Βήμα 3 – Διάγραμμα ροής
Δεν υπάρχει καμία απαίτηση σε ένα σχέδιο ασφάλειας τροφίμου για ένα διάγραμμα ροής, ωστόσο, υπάρχει για το σύστημα HACCP.  Όπως ο FDA έχει δηλώσει στο προοίμιο των προτεινόμενων κανόνων προληπτικών ελέγχων , ένα διάγραμμα ροής είναι ένα χρήσιμο εργαλείο. Είναι η ταυτοποίηση του «κύκλου ζωής» του προϊόντος  αμέσως μόλις ξεκινά η δημιουργία του στην εγκατάσταση, έως ότου φύγει από τον έλεγχό σας. Τι καλύτερος τρόπος υπάρχει για να εντοπίσουμε όλους τους γνωστούς ή ευλόγως προβλέψιμους κινδύνους που συνδέονται με ένα προϊόν από το να ακολουθήσουμε ένα διάγραμμα ροής, το οποίο οδηγεί στο βήμα 4.
Βήμα 4 – Αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο
Κατά την εξέταση όλων των γνωστών ή ευλόγως προβλέψιμων κινδύνων στο σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου, υπάρχουν τρεις αναγνωρισμένοι τύποι κινδύνων : βιολογικοί, χημικοί (συμπεριλαμβανομένων των ακτινολογικών), και φυσικοί – περιλαμβάνεται το κίνητρο της νοθείας. Υπάρχει η προσδοκία ότι η τελική ρύθμιση /κανονισμός θα απαιτήσει τον έλεγχο της νοθείας, αλλά το πώς ακριβώς θα πρέπει να αποσαφηνίζεται αυτό δεν είναι γνωστό ακόμη. Το σύστημα HACCP απευθύνεται σε αυτούς τους τρεις κινδύνους, αλλά δεν αναφέρει συγκεκριμένα τον ραδιολογικό και δεν περιλαμβάνει στον φυσικό κίνδυνο την νοθεία. Τόσο για το σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου (FSP) όσο και για το HACCP, ο κατάλογος των κινδύνων πρέπει να τεκμηριώνεται.
Βήμα 5 – Αξιολόγηση των κινδύνων
Μόλις οι γνωστοί ή ευλόγως-προβλέψιμοι κίνδυνοι αναγνωριστούν, η εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίσει εάν κάποιοι κίνδυνοι είναι “σημαντικοί”. Στη νέα πρόταση των προληπτικών ελέγχων, οι “σημαντικοί” κίνδυνοι αντικαθιστούν τους κινδύνους που είναι «λογικά πιθανό να συμβούν”, οι οποίοι είναι ορολογία του HACCP . Ένας λόγος για την αλλαγή ορολογίας είναι να πάει ο τρόπος σκέψης της βιομηχανίας “πέρα από το HACCP“, δεδομένου ότι υπάρχουν τρόποι για τον έλεγχο σημαντικών κινδύνων που δεν ταιριάζουν όμορφα στα επτά βήματα του HACCP. Μερικές ερωτήσεις που πρέπει να σκεφτούμε κατά τον προσδιορισμό αυτό είναι οι εξής:
• Μήπως η εγκατάσταση έχει ήδη μέτρα για τον έλεγχο του κινδύνου;
• Έχει η εγκατάσταση κάνει ανάκληση σε αυτό το προϊόν λόγω αυτού του κινδύνου;
• Υπάρχουν παράπονα πελατών που σχετίζονται με τον εν λόγω κίνδυνο;
• Έχει γίνει αυτός ο κίνδυνος αιτία μιας επιδημίας ή προκάλεσε την ανάκληση του προϊόντος σε άλλη εγκατάσταση;
• Εάν αυτός ο κίνδυνος ανακαλυπτόταν στο προϊόν, θα έδινε το έναυσμα για μια ανάκληση τάξης Ι ή ανάκληση τάξης ΙΙ;
• Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να δηλώνουν ότι αυτός ο κίνδυνος συνδέεται συνήθως με αυτό το προϊόν;
Αν ένας κίνδυνος καθοριστεί σημαντικός, θα απαιτήσει ένα προληπτικό έλεγχο. Χρειαζόμαστε στοιχεία που να υποστηρίζουν τα συμπεράσματα σχετικά με τους κινδύνους, ειδικά αν ένα συμπέρασμα είναι ότι ο κίνδυνος δεν είναι σημαντικός. Σε σχέση με το σύστημα HACCP, υπάρχουν βήματα για να καθορίσουμε εάν ένας ευλόγως-πιθανά-να προκύψει κίνδυνος απαιτεί ένα Κρίσιμο Σημείο Ελέγχου (CCP) , αλλά δεν αναγνωρίζει άλλους ελέγχους ως προληπτικούς ελέγχους.
Εφαρμόζοντας αυτό το σκεπτικό, ας πάμε πίσω στο παράδειγμα του σάντουιτς σαλάτας κοτόπουλου και να συζητήσουμε μερικούς πιθανούς σημαντικούς κινδύνους.
Βιολογικός:
• Salmonella από το εισερχόμενο μαγειρεμένο κοτόπουλο
• Listeria monocytogenes από την εγκατάσταση / εξοπλισμό επεξεργασίας
Χημικός:
• Αλλεργιογόνα από τη μαγιονέζα και το ψωμί (γάλα, αυγά, αλεύρι)
Φυσικός:
• Κίνδυνος από ξένο σώμα – εξοπλισμό (μπλέντερ) – σκεύη (μαχαίρια)
Βήμα 6 – Προσδιορισμός προληπτικών ελέγχων
Κάθε σημαντικός κίνδυνος πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα προληπτικό έλεγχο σε λειτουργία. Ένας Προληπτικός Έλεγχος είναι μια κατάλληλη διαδικασία και πρακτική που συμβάλει στο να ελαχιστοποιηθεί σημαντικά, να εξαλειφθεί ή να προληφθεί ένας σημαντικός κίνδυνος. Παραδείγματα Προληπτικών Ελέγχων είναι η επεξεργασία, απολύμανση, αλλεργιογόνα, υγιεινή των εργαζομένων, ο έλεγχος του προμηθευτή, και τα σχέδια ανάκλησης. Το σύστημα HACCP αναγνωρίζει έναν Κ.Σ.Ε. (κρίσιμο σημείο ελέγχου) ως ένα βήμα στο οποίο γίνεται ένας έλεγχος για την πρόληψη ή την εξάλειψη ενός κινδύνου για την ασφάλεια των τροφίμων σε ένα αποδεκτό επίπεδο.
Έτσι ποια είναι η διαφορά; Η διαφορά μπορεί να εξηγηθεί χρησιμοποιώντας το σάντουιτς σαλάτας κοτόπουλου στο παράδειγμα:

Αυτός ο πίνακας δείχνει τη διαφορά στην προσέγγιση του πώς να ελέγχετε σημαντικούς κινδύνους. Για παράδειγμα, εφαρμόζοντας το σύστημα HACCP στον κίνδυνο της Listeria m. από το περιβάλλον, ο έλεγχος που προκύπτει είναι ένα προαπαιτούμενο πρόγραμμα (PRP). Αυτό το PRP θα αναπτυχθεί χωρίς κάποιες ειδικές απαιτήσεις του προγράμματος. Εφαρμόζοντας τις αρχές του συστήματος HARPC, ο έλεγχος είναι ένας προληπτικός έλεγχος απολύμανσης που απαιτεί παρακολούθηση, επαλήθευση, διορθωτικές ενέργειες, ανασκόπηση αρχείων, και εκ νέου ανάλυση. Είναι φανερό πως αυτή η προσέγγιση κινείται πέρα από το HACCP;
Βήμα 7 – Επικύρωση προληπτικών ελέγχων και καθιέρωση Παραμέτρων
Τόσο το σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου (FSP) όσο και το HACCP έχουν παρόμοιους ορισμούς για την επικύρωση, η επιστημονική και τεχνική βάση για να δείξουμε ότι ένα στοιχείο ελέγχου (CCP ή PC) ελαχιστοποιεί σημαντικά, εξαλείφει, ή προλαμβάνει τον κίνδυνο που ελέγχεται. Το σύστημα HACCP έχει κρίσιμα όρια ελέγχου και το σύστημα HARPC έχει παραμέτρους, και τα δύο είναι οι συγκεκριμένες τιμές που πρέπει να επιτευχθούν / διατηρηθούν (π.χ.: pH, χρόνος, θερμοκρασία, όγκος ή ρυθμός ροής, χρόνος επαφής, κλπ.).
Βήμα 8 – Παρακολούθηση
Για το σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου( FSP) και το HACCP, η παρακολούθηση είναι μια τεκμηριωμένη και προγραμματισμένη ενέργεια (μέτρηση ή παρατήρηση) σε μια καθορισμένη συχνότητα για να διασφαλιστεί ότι επιτυγχάνεται ένα CCP ή μια παράμετρος CP. Η παρακολούθηση εξυπηρετεί τρεις σκοπούς: είναι μια έγκαιρη προειδοποίηση για ένα πιθανό πρόβλημα, δείχνει την αποτελεσματική εφαρμογή του ελέγχου, και δημιουργεί αρχεία για επαλήθευση.
Βήμα 9 – Διορθωτικές Ενέργειες
Εάν ο προληπτικός έλεγχος δεν έχει υλοποιηθεί σύμφωνα με προ-ρυθμισμένες παραμέτρους του, και ομοίως, ένα Κ.Σ.Ε. σύμφωνα με τα κρίσιμα όριά του, το προϊόν που επηρεάζεται από την απώλεια αυτή του ελέγχου θεωρείται  νοθευμένο / κακώς τυποποιημένο. Ως εκ τούτου, πρέπει να ληφθεί δράση σε δύο περιπτώσεις. Διορθωτικές ενέργειες πρέπει να προκαθορίζονται και να τεκμηριώνονται για τον προληπτικό έλεγχο και για το Κ.Σ.Ε.
Το σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου αναγνωρίζει “ad hoc” διορθωτικές ενέργειες σε έναν προληπτικό έλεγχο. Αυτά είναι προβλήματα που συμβαίνουν χωρίς προκαθορισμένες διορθωτικές ενέργειες. Σε όλες τις περιπτώσεις, μια διορθωτική ενέργεια πρέπει να ασκηθεί, όπως η άμεση τοποθέτηση σε αναμονή όλου του προϊόντος που ενοχοποιείται Ad hoc διορθωτικές ενέργειες οδηγούν σε νέα ανάλυση του σχεδίου ασφάλειας του τροφίμου για να συμπεριλάβουν το νέο σημαντικό κίνδυνο.
Βήμα 10 – Επαλήθευση
Το σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου και το σύστημα HACCP θεωρούν ότι οι δραστηριότητες επαλήθευσης, μη συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης , δείχνουν ότι το σχέδιο HACCP ή το κρίσιμο σημείο λειτουργεί όπως έχει αφαρμοστεί. Ο παρακάτω πίνακας προσδιορίζει τις δραστηριότητες επαλήθευσης για το σχέδιο ασφάλειας του τροφίμου (FSP) και το HACCP.

Το FSP απαιτεί από τον ιδιοκτήτη, διαχειριστή, ή επικεφαλής υπεύθυνο, να επιβεβαιώνει ότι η διεξάγεται η παρακολούθηση  και παίρνονται οι κατάλληλες αποφάσεις για διορθωτικές ενέργειες. Ρεαλιστικά, οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να ανατίθενται στο προσωπικό Ποιότητας και Ασφάλειας των Τροφίμων.

Σχέδιο Ανάκλησης – Το FSP απαιτεί επίσης την ανάπτυξη ενός σχεδίου ανάκλησης, ενώ το σύστημα HACCP δεν το κάνει. Ενώ ένα σχέδιο ανάκληση μπορεί να θεωρηθεί από κάποιον ένα αντιδραστικό εργαλείο για την αντιμετώπιση μιας κρίσης, ο FDA το βλέπει  ως ένα  προληπτική εργαλείο, μια προετοιμασία για να είναι έτοιμος να ανταποκριθεί σε περίπτωση που συμβεί μια κρίση.

Τελικά τι σημαίνουν όλα αυτά για εσάς; Εάν ακολουθείτε ένα σχέδιο HACCP, έχετε μια 
καλή αρχή για να οικοδομήσετε ένα συμπαγές σχέδιο ασφάλειας τροφίμων  εξειδικευμένο 
στην εγκατάστασή σας. Βεβαιωθείτε ότι έχετε σχηματίσει για το σκοπό αυτό μια ομάδα 
έργου, ότι έχετε κάνει ένα σχέδιο που είναι εφικτό, και έχετε συμπεριλάβει ειδικά 
ορόσημα, όπως η ενημέρωση / αναθεώρηση των προγραμμάτων για τη συμμόρφωση με τους 
νέους Κανόνες Ορθής Βιομηχανικής Πρακτικής, ότι έχετε αναγνωρίσει όλα τα προϊόντα ή 
κατηγορίες προϊόντων, ότι διενεργείτε μια ανάλυση κινδύνων βασισμένη στο HARPC και 
έχετε εντοπίσει προληπτικούς ελέγχους. Σας προτείνω να ξεκινήσετε τώρα , οι εξελίξεις
είναι προ των πυλών!